361 / 382
Хикмет
баспа үйі
363
құлдықруханисапарындажүріпөткенқашықтықтар,
байланыста болған барлық әлемдер, басынан өткен
мыңдаған жағдайлар, ақыры, Әлемдердің Раббы-
сы болған Аллаһты табу, жүрекпен тану және Оған
құлшылық ету сияқты көптеген мәселермен айналы-
сады.
Осылай болғандықтан қоғамның барлық табына
бағытталған тасаввуф бір жағынан, экономикалық
және әлеуметтік тыныштық кезіндегі жалқаулық
пен босаңсуға бөгет болып рухани сергектік-
ті жалғастырса, екікші жағынан жаугершілік,
шапқыншылық зұлымдыққа толы кездердің арпа-
лысы мен қиыншылығынан шаршаған көңілдерге та-
маша терезелер ашып, фәйізді жүбаныш демін алды-
рып, жаралы кеңілдерге ем, шаршаған саналар мен
шөлдеген рухтарға өмір нәрі болған. Ол бір жағынан
көркем ахлақ пен ғибадатта шыңға жеткендерге кі-
шіпейілділік пен қарапайымдылықты уағыздап,
тәкәппарлық, менмендік пен өркөкіректіктен
қорғануын қамтамасыз етсе, екінші жағынан
күнәнің шұңқырына түскен құлдарға үлкен кеші-
рім, мейірім, рахмет сияқты құтқару қолын созған.
Сондай-ақМонғол шапқыншылығынан кейін барлық
Анатолияны қамтыған толқулардан пайда болған
күйзеліс пен ауыртпалықты жеңілдетіп, жұбаныш
беретін сол кезде тасаввуфи ағымдар күшейіп, өте
көп үлкен тасаввуфшылардың да шыққандығы тари-
хи шындық.
Өйткені, тасаввуф ақыл жетпейтін мәселелерде
жүректі айналымғақосып,мойынсүнушылықпенжо-
лынжалғастырады. Мәселелерді Құран мен Сүннетке
сайкөрегенділікпенаянсияқтыруханикөріністермен