Қажылық

182 / 216

182
Қажылық
бердік. Транскрипция арқылы Құранды оқығанда мына
жайттарға назар аудару керек:
1) Негізінен, араб сөздерінің түбірі үш дауыссыз
әріптердентұрады.Дауыстыдыбыстарсозылыңқыжәне
қысқа болып келеді. Сондықтан созылыңқы дауысты
дыбысты оқығанда екпін соған түсу үшін, қосарланған
әріппен көрсетіледі. Мысалы, « ар-рахмаану», «ар-
рах ииму» және т.б.
2) Араб тілінде «әл» деген артикуль бар. Ол есім
сөздердің алдында келеді. Түбірлі сөздің «күн» не «ай»
әріптерінен басталуына қарай, «л» әрпі өзгеріп тұрады.
Транскрипцияда түбірлі сөз бен «әл» артиклі дефис
арқылы ажыратылғанмен, сөз тұтас оқылады. Мыса-
лы, « әл-хәмду», « әд-дину», «ат-тарииқу» және т.б.
3) Араб сөйлемдері, әсіресе Құран аяттары бір
деммен, сөздер арасын үзбей оқылады. Бұл жағдайда
сөзбен сөздің арасын көрсету үшін тағы да дефисті
қолдандық.Арабтілініңзаңдылығыбойынша, алдыңғы
сөздің жалғауы мен келесі сөздің бірінші тұрған дау-
ысты дыбысы үндеседі, кейде ол дауысты дыбысты
жұтып қояды. Мысалы, «би-исми-л-лаһи-р-рахмаани-
р-рахиим», «иһдина-с-сират а-л-мустақим» және т.б.
Араб тіліне тән дыбыстар бар. Мәселен, «айн» мен
«ғайн» көмей дыбыстарын қазақ тіліне дәл транскрип-
циялау қиын. Әрине, ғылыми тұрғыда бұл екі әріп «а»
әрпінің үстіне үтір не «г» әрпінің астына нүкте қойып
транскрипцияланады. Бірақ қарапайым адамға жеңіл
болу үшін бұл екі әріпті қазақ тіліндегі «ғ» әрпімен
берілді, кейде «айн» әрпі араб тіліндегі сөйлеу ырқына
қарау «а» әрпімен де бейімделді. Мысалы, «рабби-
л-ғаләмиин», «әнғамта ғалейһим ғейри-л-ма ғдуби
ғ алейһим» және т.б.