34 / 136
Дәлел-дәйектерімен намаз оқу үлгісі
34
Рүкүғқа барғанда қол көтеру жайында айтылған
хадисті Ханафи мәзхабы неге қабыл етпеген?
Ханафи мәзһабы бойынша хадис үш түрге бөлінеді:
Мүтәуәтір, Мәшһүр
және
Ахад
хадистер
.
Мүтәуәтір хадис деп, Пайғамбарымыздан (с.а.у.)
бастап, соңғы естуші кісіге дейін жалған дейтіндей
дәйекке жол бермейтін көпшілік тарапынан жеткен ри-
уаятты айтамыз. Мысалы, бес уақыт парыз намаздары,
зекет беру т.б.
Мәшһүр хадис деп, алғашқы буынғы (сахабалар ке-
зеңі) хадис риуаят етушілердің саны аз болғанымен,
кейінгі екінші және үшінші дәуірдегі (табиғин және
атбәғут табиғин кезеңінде) риуаят етушілердің саны
күрт көбейіп, мүтәуәтір деңгейіне жеткен хадисті ай-
тамыз.
Ахад хадис деп, риуаят етушілердің саны жағынан
алдыңғы екі хадис (мүтәуәтір және мәшһүр) деңгейіне
жетпеген хадистерді айтамыз
63
.
Хадистің осы үшінші түріне қатысты Ханафи мәз-
хабының өзіндік шарттары бар. Ол шарттар қысқаша
төмендегідей:
1. Ахад хадистегі үкім Құран аяттары мен мүтә-
уәтир және мәшһүр хадистерге теріс келмеуі керек.
2. Жалпылама Ислам қағидаларына теріс кел-
меуі тиіс.
63
Әбу Бәракәт Абдулла ибн Ахмад ән-Насафи – «Кашфул асрар»; 2 том,
4-13 беттер.; Ахмад Мулажиюн ибн Әби Саъид - Нурал Әнуар шархул
Мәнәр, «әс-Сүннә». Кәшфул әсрар Әбу Али әш-Шаши, Усуль әш-
Шаший, 172 бет. Байрут.