151 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
ҚҰРАН ТӘСІЛІ МЕН ХАДИС ТӘСІЛІН САЛЫСТЫРУ
Құран тәсілі мен хадис тәсілі арасында салыстыру
жасаудың да пайдасы жоқ емес. Мыңдаған хадисті оқыған
және арабшабаяндаутәсілдерінмеңгергенкісі, аяткәримәлар
мен хадистер арасында анық бір айырмашылық бар екендігін
және Құран баяндарының одан жоғары және ұлы екендігін
дереу түсінеді. Хазіреті Пайғамбардың (с.а.у.) сөзі секілді ең
жоғарғы адамға жарасқан және Құран аят кәримәларының
баяндаушысы болған кісінің сөзінің өзі Құранның баянынан
соншама артта қалса, басқаларының не күйде болатындығы
түсінікті.
Бұл пікірімізді мысалмен айқындайық. Сахабадан
Ұбай ибн Кағбтың жеке мұсхафында орын алған екі құнут
дұғасының
*
кейбіреулердің екі сүре деп ойлауына қарсыНол-
деке есімді шығыстанушының дағы тәсілді салыстыруыжәне
талдау жасауы арқылы қандай жауап бергендігіне қарайық.
Ол ойын қорыта былай дейді:
Бұл мәтіннің мазмұны және бітімі Құранды емес, дұғаны
еске түсіреді. Басында (
��
) (былай де) дегені жоқ. Негізінде
(
��
) болмаған жеке дара бір себеп саналмайды. Өйткені Фа-
тиханың басында да жоқ. Құранда дағдыланбаған сөйлемдер
құнуд дұғаларында бар. Грамматика жағынан да ұсақ-түйек
айырмашылық табылады. Мақтау (әсна) етістігі Құранда еш
өтпеген. Бұл мағынада басқа сөздер қолданылады (хамидә,
сәббәха,кәббәрәсекілді).Сә’а(
�َ�ْ�َ�
)етістігіҚұрандаАллаһқа
жету жолында талпыну мағынасында қолданылмайды.
Фәжара (яфжурук) (َ
ُك
�ُ�ْ�َ�
) Құранда мәфул (толықтауыш)
алмаса да осы дұғада акузатив жүктелген адам есімдігімен
*
Күнде намазда оқылуы жағынан маңызды дұғалар болғандығынан Убәй
(радиаллаһу анһу) Құраннан санап, осыларды жеке мусхафына жазған бо-
луы мүмкін.
153