25 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
УАХИДІҢЖАЗЫЛУЫ
Аллаһ Тағала аят кәримәда “Расында Құранды біз
түсірдік. Әрі шын мәнінде, оны Біз қорғаушымыз” - деп
,
(Хи-
жыр, 9)
күші жойылмаймәңгі жалғасатын соңғыбұйрығының
сақталып, қорғалуын өз мойнына алғандығын білдірген.
Бірақ, Расулұллаһ (с.а.у.) Құранды бүкіл адамдарға жет-
кізуге міндеттелгендігінен және осы себептер әлемінде
Аллаһтың тәртібінің қалай орындалатынын өте жақсы біл-
гендігінен, дәнекерлікке кірісіп, уахиді сақтауға қайрат
танытқан. Нағыз қорғаушы Аллаһ Тағаланың құралы болу-
ды қалаған.
Пайғамбарымыздың (с.а.у.) және уахидің алғашқы
тыңдаушыларыәріжауаптыларыкөпшіліктіңбасымсипаты
-үммилік(сауатсыз) болғандықтанжәнежазуқұралдарыкөп
болмағандықтан Құран көбінде жадыларға (еске сақтауға)
аманат етілгеніменен, жазу ісіне де өте мұқияттылықпен
қараған. Аллаһ Тағала оған Кітап атын беруімен бірге жасы-
рын түрде жазылуын да әмір еткен болатын. Өйткені, кітап
- “жазылған нәрсе”.
Сондықтан Хазіреті Пайғамбар уахи жазушыларын
атап қойған болатын. Уахи келген сайын олардың біреу-
ін шақыртып, Жәбірейілдің нұсқауымен, түскен бөліктің
қандай сүренің, қай жеріне қойылатындығын, айтып жаз-
дыратын. Ол ресми тізімнен басқа сахабалар да мүмкіндік
тапқандарында өздері үшін жазатын. Хазіреті Әли, Ибн
Мәсуд, Убәй ибн Кағб секілді сахабаларға тиесілі Құран
нұсқалары осы түрдегі меншікті көшірмелермен ортаға
шыққан. Хазіреті Пайғамбардың (с.а.у.) келген уахиді ай-
тып, жаздырғаны туралы риуаяттар хадис кітаптарының
көптеген жерлерінде бар.
Уахи жазушыларының саны қырыққа жуық. Іштерінде
төрт рашид (адал) Халифа және Убәй ибн Кағб, Халид ибн
27