30 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
қабаттарында жиналған иләһи үкімдер немесе қағаз бен
маңдайшаларда топталған әріп пішіндері, яки тілдерде тәр-
тил етілген (оқылған) дауыстар жиынтығы. Осылайша бұл
Кәлам - әр түрлі ақиқаттарды қамтып, «ілімдерді жинаған
сөз» немесе «кітапта жиналған ілімдер» мағынасына келеді.
1
Шынында Аллаһ Құранның “барлық нәрсені түсіндіретінін”
(Нахыл, 89)
білдірген. Пайғамбарымыз да ол туралы: «Онда сіз-
дерден бұрынғылардың жағдайлары, сіздерден кейінгілердің
хабарлары мен араларыңыздағы мәселелердің үкімдері
бар»
2
дей отырып, Құранның
жәмийетіне
(мазмұнының
байлығына) нұсқаған.
Діни терминдегі Құранның анықтамасы мынадай:
«Хазіреті Мұхаммедке (с.а.у.) уахи жолымен түсірілген,
мұсхафтарда жазылған, тәуәтүрмен жеткізілген, тиләуәтімен
құлшылық етілген ғажайып иләһи сөз».
Құран милади 610-632 жылдары арасындағы 23 жылдық
елшілік дәуірінде Пайғамбарымызға (с.а.у.) Аллаһ тарапы-
нан әр түрлі оқиғалар арқылы жіберілген мәтлу уахилардың
жиынтығы.
ҚҰРАННЫҢ ТҮСУЖОЛДАРЫ
Құранды жіберген Заттың ұлылығын білдіру үшін не
бұл нұсқаулардың уахи түрімен келгендігін көрсету үшін
Құран аят кәримәларының келуі - нүзул (түсу) немесе сол
түбірден инзал (түсіру), тәнзил (көптеп және бөлек-бөлек
түсіру) түсініктерімен баяндалған. Бұл жердегі түсіру сөзінің
мақсаты білдіру дегенді білдіреді.
Аллаһ Тағала Құранды мына үш түрде түсірген. Олардың
әрбірі
тәнәззүл
(көпше түрі:
тәнәззүлат
) делінеді.
32
1
М. А. Дераз, «ән-Нәбәул-Азим», 7-8 бет.
2
Ахмед б. Ханбәл, «Мүснәд», I, 91; Дарими, «Фәзәйлул-Құран», 1.