29 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
ҚҰРАННЫҢ МАҒЫНАСЫ МЕН КЕЙБІР АТАУЛАРЫ
Аллаһ Тағала адамзатқа жіберген соңғы Кітабын, түрлі
атаулармен атаған. Бұлардың ең атақтылары
әл-Құран
және
әл-Китап
сөздері.
Әл-Фурқан
(бүкпесіз шындықты айырған),
әт-Тәнзил
(бөлім-бөлім түсірілген уахи),
әз-Зикр
(мерей),
ән-
Нур, әр-Рух, әш-Шифа
сияқты атаулар Құраннан алынған
және сандары кейбір ғалымдардың анықтауынша 55-ке, тіп-
ті 90-ға жететін атаулары бар. Бірақ бұлардың көпшілігі есім
емес, негізінде оның ерекшеліктерін білдіретін сипаттар.
Құран сөзі - араб тілінде,
қара’ә
етіс-тігінде
фуғлан
форму-
ласында түбір сөз ретінде “тилауәт ету, оқу” деген ұғымдыбіл-
діреді. Мысалы: Қиямет сүресінің 17-18 аят кәримәларында
осы мағына бар. Әрине, мұнда айтылғаны жатқа оқу.
Құран
Исм мәфғул мағынасында, яғни “оқылған, тилауәт етілген”
деген ырықсыз етіс формуласында тұр. Исламның шығуымен
Құран -Аллаһтыңкітабыныңөзгешеатынаиеболып, Құранда
да көбінесе осы мағынада қолданылған.
Әл-Китаб
болса “жазу немесе жазылған нәрсе” деген сөз.
Құранның ең атақты осы екі есімінің бірі -
әл-Құран
тілде
оқылуы мен жүректерде жатталуына, ал,
әл-Китаб
болса,
оның жазылып, кітапта жиналуын көрсетеді әрі оған ынта-
ландыруды қамтиды.
Қырағат
пен
тилауәт
- сөздерді бірінің
артынан бірін реттеуді, китабәт болса - жазғанда сөздердің
пішінін қосып жазуды білдіреді. Негізгі мағыналарымен
КТБ және ҚРӘ сөз түбірі “сөзсіз, жинап, бір араға келген”
мағынасына келеді. Масдар (түбір) - әрі исм файл, әрі исм
мәфғул мағынасын білдіргендіктен Құран және Кітапты
“жинаған” немесе “жиналған нәрсе” десек болады. Ол - жүрек
31