6 / 40
өзіне лайық келетін тәсілді өзі анықтаған. Осын-
дай кең көзқарастың арқасында басқа діндерге деген
құрмет сезімі қалыптасқан. Мәселен, мен буддистпін.
Құдай жаратты деген түсінікті қабылдамаймын, алай-
да өзегінде Жаратушыға деген сенім бар діндерге
құрметпен қараймын. Психологиялық бейімдеушілігі-
не қарай кейбіреулер Құдай жаратты деген түсінікке
жақын тұруы мүмкін. Ондай адамдар сол ілімді на-
сихаттайтын діндерді ұстансын. Басқа біреулерге
айналамыздағы барлық құбылыстар мен жағдаяттар
біздің тікелей іс-әрекетімізге байланысты деген
түсінік жақын келуі мүмкін. Олар карма заңы бойын-
ша басқаларға залал келтірмеу арқылы өздерінің іс-
әрекеттерін дұрыстауға көңіл бөлсін. Ал енді біреулер
ешқандай діни дүниетанымды қабылдағысы келмесе,
мейлі атеист болып қала берсін. Тек адал, басқаларға
қамқор адам болып қалса болды»
5
.
Әсіресе,
үнді
буддистерінің
арасында
толеранттылық діни идеал болып табылды. Буддиз-
мді таратушы патша Ашока өзінің жарлығында бы-
лай деп мәлімдеген: «Өзге сенімді құрметтеген жөн.
Сонда (адам) өз сенімін жеңісті етуге жол ашады, өзге
сенімдегілерге де қолдау білдіреді. Кері жағдайда
ол өз сенімінің түбіне балта шауып, өзгенікін де
оңдырмайды»
6
.
Буддизм тарихын зерттеуші ресейлік ғалым В. П
Андросовтың айтуынша, Будда өзге дін өкілдеріне
діни төзімділікпен қарауға шақырған. Сондай-ақ ол
әлі ақыл толыстырмаған әрі өздігінен тәлімгердің
алдына келмеген жандарға өзінің ілімін күштеп
5
Далай-лама XIV, духовный лидер буддистов. Не надо
привязываться. Дереккөзі:
http://www.vz.ru/opinions/2014/1/31/670018.html
. Қаралған уақыты: 23.06.2014.
6
Андросов В. П.
Будда Шакьямуни и индийский буддизм. Сов-
ременное истолкование древних текстов. – М.:
Издательская
фирма «Восточная литература» РАН
, 2001. – 508 с. 194 Б.
6
Діни толеранттылық және әлемдік діндер