10 / 144
Жұмақтың кілті жаныңда
10
шешенің арасын тек дүниелік мақсаттар байланы-
стырып, баланың тәрбиесі балабақша мен мектеп
табалдырығынан ары аса алмай, кенжелеп қалды.
Бойға берер жылуы жоқ қатал қоғамның тәрбиесімен
мейірімге өгей өскен балалар әке-шешесіне тілазар,
дауыс көтеріп, сөз қайтарудан қымсынбайтын, тіпті
қол жұмсаудан тайынбайтын дәрежеге жетті. Ата-
анасының жылы алақанын сезіне алмаған баланың
көңілі жетім, қартайғанда баласынан мейірім-шапағат
көре алмаған ата-ананың өзі жетім күйге түсті.
Өзіңнен туған ұл мен қыз
Сыйламаса сол қайғы
9
, – деп Төле бидің
айтқанындай, қара шаңырақ мұсылмандық қасиетінен
айрылып, көңілдерді мұң басты. Үлкенді сыйлау бар
болғаны сөз жүзінде қалды.
Бала-бала деуменен мазалымыз,
Баладан болар білем ажалымыз,
Баламызға жалынсақ жан сақтар ек,
Келін деген даяр тұр тажалымыз
10
, – деп қарттарды
еңірететіндей қатігездікке қалай келдік?! «Ата-анаң
жынды болса байлап бақ» деп үйреткен халқымыздың
тарихында әке-шешесін қарттар үйіне, далаға тас-
тау деген жаман әдет бұрын-соңды болмаған еді.
Мұсылмандықтаналшақтағанқоғамныңқажеттілігіне
орай қарттар үйі ашылып, ішін сәбидей жаутаңдаған
қауқарсыз қарттармен толтырып қойдық. Бұл – ру-
хани тұрғыдан құлдырауымыздың белгісі емес пе?.
9
Х. Сүйіншәлиев. Қазақ әдебиетінің тарихы. 317-бет, Алматы,
Санат, 1997
10
Ақберен (XVIII-XX ғ-ғы қазақ ақын-жырауларының жырлары),
құр: Қ. Сыдықов. Алматы, Жазушы, 1972.