24 / 520
24
Ислам ғылымхалы
Әлбетте, оның мемлекеттік лауазымды істерді қабыл
етпеуінің бірнеше себептері бар:
1. Аббаситтер көтеріліп, Омияттардың көптеген
жерлерін басып алған. Егер ол Омияттардың саяси
істерін қабыл етсе, өзін таныған халық арасында дау
туып кетер еді.
2. Омияттардың басқаружүйесі бұрыс. Әділеттілікті
терістеп, олардың айтқанын екі етпеуге тырысу нағыз
елге жасалған зұлымдық емес пе? Олар жазықсыз жанның
қанын төгетін. Бұл – ханифтік негіздегі Исламға қайшы
іс-әрекет.
Кейіннен Аббаситтер дәуірінде де Әбу Ханифа
әділеттілігі үшін көп азап шекті. Аббасит Мансұр
қазылық жұмысын ұсынды. Ол тағы да жөн көрмеді.
Ақырында Мансұр оны қапасқа қамап, ауыр жапа
шектірді. Оның зындандағы халін Рашид Уасиди былай
баян етеді: «Күнде зынданнан шығарып, қамшымен он
мәрте ұратын. Тіпті 110 дүре соғып, қазылықты қабыл
ет» деп күштейтін. Ол болса: «Мен бұған лайық емеспін»
– деуден таймайтын. Дүре соғылып жатқанда: «Я, Аллаһ
Тағалам! Құдіретіңмен мыналардың жамандығынан
сақта!» – деп дұға ететін. Қазылықты қабылдамайтынын
білген соң тамағына у қосып өлтірді».
Осылайша алып кемеңгер Имам Ағзам әділеттілікті
жақтағаны үшін залым халифаның қолынан (һижри 150)
қаза тапты. Нағыз «Әбу Ханифа» Исламның бейбітшілік
байрағын адамзаттың жүрек-әлеміне тігуге тырысты. Ол
барша жұрттың арасында шындықты жасырмай қатесін
айтатын. Оның шамамен 40 мыңға жуық, кейбір хабарда
бес мың мүштәһид шәкірттері болды. Ең мықтылары
төртеу:ӘбуЮсыпЯқубибнИбраһимәл-Куфи (ө.182/798),