174 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
Мұны жасарда, әлемнің басталуынан бастап, анау ахіреттің
ең ақырына дейін ұзарған жаратылыс ағашына қатысты
мәлімет берерде, әрбір бөлікке, мүше мен жеміске сондай
лайықты бейне бергені сонша‚ бүкіл зерттеуші мамандарға
«Машааллаһ, әлемнің жұмбағын тапқан жалғыз сен екенсің‚
ей‚ Құран Кәрім!» - деген екен.
9
Аллаһтың сипат, есім және іс-әрекеттерінен ең кішкен-
тай бір әдептілік қағидасына дейін Құранның өз сәйкестігін
сақтауына жалпы дәлел, Құранның аят кәримәларынан және
нұсқауларынан шыққан ұлы Исламның шариғатындағы ке-
мелді жүйе мен тепе-теңдік еді.
Алайда адамзат туындылары адамзаттың ең күшті
ақылдарынан шыққан пікірлердің нәтижелері болса да‚ бұл
үлкен шындық ағашының тек бір-екі талына жабысып, оның
тек жемісі немесе жапырағымен әуреленеді. Басқасынан не
хабары жоқ‚ немесе қарамайды. Ия, абсолютті ақиқат шек-
теулі назарлармен аңғарылмайды. Аңғару үшін Құрандыкі
секілді жалпы назар қажет. Құраннан сабақ алғандардың өзі
азғанаақылдарыменбүтінақиқаттыңтекбір-екіжағынтолық
көріп онымен айналысады. Немесе асыра сілтеушілікпен не
шегіне жетпеумен ақиқаттар арасындағы болуы керек тепе-
теңдікті бұзады. Мысалы: Әр-түрлі асыл тастармен толы бір
қазба байлықтың теңізге түскендігін және сүңгуіршілердің
ол қазынаны іздегендерін елестетейік. Сүңгуіршілердің
көздері жабық болғанда бірінің қолына ұзындау бір алмас
тигенде қазынаның алмастардан тұратындығына үкім бе-
ріп; достарынан да басқа асыл тастардың болғандығын есті-
генде, өзінің тапқан алмасының өзгеше түрден және қырлы
өрнекті жүзіктен тұратындығын ойлайды. Сүңгуіршілердің
бірінің қолына домалақ бір лағыл (рубин), бірінің қолына ян-
тар бөлшегі т.б тиеді. Әрқайсысы қолымен ұстаған гауһарды
ол қазынаның бастысы, қалғандарын да ұсақ-түйегі деп ой-
9
Сол туынды, 146, 458, 462 - беттер.
176