Құран Кәрім және Құран ілімдеріне кіріспе

“Хикмет”

баспа үйі

Бақара сүресінің 284 және Тәубе сүресінің 80 - аят

кәримәларының түсу себептеріне және тәпсірлеріне қарау

арқылы уахидің Пайғамбарымыздың (с.а.у) қалауына сай

келмегендігіні көреміз.

ә) Ескерту және сөгу аят кәримәлары:

Құран Кәрімнің түрлі аят кәримәларында Расулұллаһқа

(с.а.у.) кейбір берген үкімдерінде қателескендігін

білдіріп

оны ескертеді. Кейде тәтті, кейде қатты сөгіс алады. Құран

Хазіреті Пайғамбардың (с.а.у.) сөзі болғанда адамдардың

үнемі тиләуәт, тәпсір және ашықтайтындықтары, тіптен

ғибадаттарын сол арқылы қылатын Кітаптарында өзінің кем-

шілікжақтарын үнемі тіркеуін, ақылды да ынсапты адамның

қабылдауы мүмкін емес.

Уахи, кейде оның қалауына қайшы түрде келіп, Оның

пікірінің қате екендігін білдіреді. Әйтпесе‚ қаланбаған бір

мәселеге рұқсат беретін еді. Кейде ең кішкентай бір себеп-

тен қатал түрде сынға және сөгіске душар болатын. Бұған

қатысты мысалдар келтірейік:

ХазіретіПайғамбар(с.а.у)балшәрбәтінөтежақсыкөретін.

Әйелдерінің бірі Хазіреті Зейнептің бөлмесінде болғанда, ол

(( Расулұллаһтың (с.а.у) үкімінің нәтижесінде қателесуі – бүлік шығару

болмағандықтан оның күнәдан тазалығына зиян бермейді. Расулұллаһ

(с.а.у) адамдардың әржағынан да тәлімгері ретіндежіберілгендіктен, иләһи

хикмет оның да ойланып кейде дұрыс істей алмауын қалаған. Осылайша

адамдар ақылдарын істетіп пікірінің дамуынан артта қалмауға ұйғарылған

еді. Ең кемелді жол бастаушы Хазіреті Пайғамбардың (с.а.у) өзі ой және

керек кезде (уахи келмегенде) қателескендігіне қарағанда адамдардың

оны бұл мәселеде де үлгі тұтулары қаланған. Осы маңызды өзгешелікте

Хазіреті Пайғамбар (с.а.у) қатесін жалғастырмаған. Қатесі міндетті түрде

Аллаһ тарапынан түзетілген. Өзге мүжтәһидтер үшін мұндай бір кепілдік

жоқ. Оның ойында қателесуі сонымен бірге адам екендігін және құл екен-

дігін еске түсіртіп, уахи болмаса ең жоғарғы адамның өзі қатеден аман-сау

болмайтындығын көрсетеді. Аллаһ Тағаланың нұсқауы болған мәселелерде

пайғамбарлардың қатесі болмайды. Тәрк-и әула (өте нақты болғанды жаса-

мау) немесе соңында зәллә сөз болуы мүмкін.

205