3 / 60
q
q
3
Мәзһаб ұстанбай-ақ қойсақ бола ма?
Оның қандай қажеттілігі бар?
Мәзһаб – жол, бағыт, көзқарас деген мағынаны
білдіреді. Шариғатта арнайы тәсілдер, ережелер
арқылы Құран мен сүннеттен шығарылған үкімдер
мен көзқарастар жиынтығына «мәзһаб» делінеді.
Мәзһаб ұғымын жете түсіне алмаған кейбір
кісілер халық арасында:
«Сен Пайғамбардың (с.а.у.)
сүннетімен жүресің бе, жоқ әлде Ханафи мәзһабын
ұстанасың ба?»
дегендей сөздерімен Ханафи
мәзһабын ислам дінінен бөлек етіп көрсетуге ты-
рысуда. Әрине, мұндай сөздердің астарында мәзһаб
ұстанушылардың адасқандығы меңзелгендіктен, ел
арасында діни дүрдараздық пен бүлікке себеп болу-
да.
Ханафи мәзһабы Пайғамбар (с.а.у.) жолынан
бөлек, жеке басына дара жол емес. Мұхаммед Ғазали:
«Мәзһабтар – Исламның теңдессіз мәдениеті һәм
тіректері»
десе, Ибн Тәймия:
«Ислам мәзһабтары
– жұмаққа жетелер жолдар»
1
деп, мәзһабтардың
исламды түсіндіруші мектептер екенін білдірген.
Шариғат үкімдерінің қайнар көзі болып табыла-
тын Құран және хадистің әрбір сөзінің тілдік негізгі
бірнеше мағыналарымен қатар ауыспалымағыналары
да бар. Тіпті, кейде аят пен хадистердің бір әрпінің
өзі бірнеше мағынаны білдіреді.
1
Әбдул Желил Жандан, Мүслүман Ве Мезһеб, 13-бет.
«Елест»
баспасы,
Стамбул, 2004 ж.