259 / 360
259
Ерлі-зайыптылардың бір-біріне деген құқылары
Нәпақа
Нәпақа – қазақ тіліне араб тілінен енген сөз. Мағынасы
азық-түлік, жұмсалған нәрселер және үй отағасысының
отбасын қажетті нәрселермен қамтамасыз ету деген сөз.
Нәпақа жалпы екіге бөлінеді.
Бірінші:
Адамның өзінің күнкөрісін қамтамасыз
ету. Өз басын түзей алмаған, кеудесін тіктеуге қауқары
жоқ адам отбасын да бөгдені де жарылқай алмайды.
Пайғамбарымыз:
«Алдымен өз нәпсіңе сосын нәпақасы
саған жүктелген адамдарға жұмса»,
418
– дейді.
Екінші:
Адамның басқалардың күн көрісін қамтамасыз
етуі. Бұған отбасы, жақын туыстары яки мал-мүлкі жата-
ды. Ендеше осы екінші мәселе туралы сөз қозғаймыз.
Ислам дінінде ер кісі әйелінің және белгілі бір жасқа
келгенше яки бір істің маманы болғанға дейін балаларын
нәпақамен қамтамасыз етуі міндеттелген. Ата-анасы мен
басқа да жақын туыстары кедей болып қалатын болса,
нәпақа оларды да қамтиды. Сондай-ақ сүті мен етінен
және күшінен пайдаланған үй жануарларына қарау да ер
кісінің мойнында
419
. Ислам діні тек адам құқығын емес,
сонымен қатар жануарлардың да құқығын қорғайды.
Пайғамбарымыз
(аләйһис-саләту уәс-сәләм)
бір хадисте:
«Аштан
өлгенге дейін мысығын қамап қойған бір әйел азапқа ду-
шар болды»,
420
– дейді.
Сол себепті бір малдың иесі оған қарамай жем-шөбін
салмай аш қалдыратын болса діни тұрғысынан да сот
тұрғысынан да сол малға қарауға мәжбүр етіледі. Сондай-
418
Муслим, Зәкәт, 95.
419
Касани, а.а.е. 4/40.
420
Бухари, Әнбия, 54.