Отбасы ғылымхалы

71 / 360

71
Халал мен харам
Әйтсе де ғалымдардың бәрі бірдей емес, Ханафи,
Мәлики және Ханбали ғалымдары арасында аспапсыз
жалаң әннің мүбаһтығын алға тартқандар да бар113.
Енді төменде әуезге қарсылық білдіргендердің
сүйенген аяттары мен хадистер келтіріліп, бұлардың
сүйенген дәлелдері қаншалықты дұрыс, не бұрыстығы
салыстырылады.
Бірінші:
ٌوَمِنَ النّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلّ عَنْ سَبِيلِ اللِّ بِغَيْرِ
عِلْمٍ وَيَتّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِين
«Кейбір адамдар ешбір (дәлелге) білімге сүйенбестен
елді Аллаһтыңжолынан адастыру үшін мән-мағынасыз
жыр-дастандарды сатып алып соларды халыққа жая-
ды. Бұлар өздерін қорлайтын ауыр азап күтіп тұрған
адамдар».114
Бұл аяттағы «мән-мағынасыз бос сөзге қатысты»
(ләһуәл-хадис) тәпсіршілер екі көзқарас білдірген.
1. Аяттағы «ләһуәл-хадистің» мағынасы «ертегі»,
«астарсыз сөз», «сандырақ» дегенге саяды. Аяттың
түсу себебіне қатысты мына хабар да осыны
қуаттайды. Надр ибн Харис деген бір адам Парсы
еліне сауда-саттықпен барғанда сол жерден әр түрлі
ертегі, дастандар сатып алып құрайыштықтарға
әңгімелеп: «Мұхаммед сендерге Ад пен Сәмүд елі
туралы хикая шертеді. Мен де сендерге Рүстемнің,
Бәһлулдің ертегі жыр дастандарын айтып берейін»,
– деп халықты Құранды тыңдаудан алшақтатуға
113 Қараңыз; Зуһайли, 3/573.
114 «Лұқпан» сүресі, 6 аят.