217 / 276
Пайғамбарымыз (с.а.с.) жайлы 111 сұрақ
217
тұрып құлшылық қылу – бірлікке шақыратын бірінші
іс. Ғибадат үшін бір жерге жиналмай, әрқайсысы
өзінше намаз оқып үйіне қайтса, әділет пен теңдік сипа-
ты өзімшілдік пен жеке басының қамын ойлаудан асып
кете алмайды, бірлік рухы болмайды.
Екіншісі – мұсылмандарды бір-біріне бауыр
ету.
Ислам дінінде бауыр болу, бір туғаннан да артық.
Дін жолында бауыр болғандарды дүние де, мансап-
дәреже де бұза алмайды, өйткені дәреже тақуалықпен
ғана өлшенеді. Негізінде, қандай да бір мемлекет
алға басуы үшін бірлік пен халықтың бір-біріне де-
ген бауырмашылдығы керек. Араларында шын
бауырмашылдық, жанашырлық болмаған қоғам бір
ұстанымды қазық етіп бірігуі мүмкін емес. Сол себепті
Пайғамбарымыз (с.а.с.) сахабаларын бір-бірімен ба-
уыр етті. Мысалы, Сағд ибн Рабиғ мен Абдуррахман
ибн Ауфты бауыр етті. Сағд ибн Рабиғ өзінің үйі мен
мал-мүлкінің жартысын, тіпті қос әйелінің қалағанын
Абдуррахманға ұсынды, бірақ байыпты сахаба оған
алғысын білдіріп, сауда жолын көрсетуді өтінді.
Негізінде, мұсылмандарды бір-біріне бауыр ету үрдісі
алғаш Меккеде тек мұһажирлер арасында, екінші рет
Мәдинада мұһажирлер мен ансарлар арасында жүзеге
асты
304
.
Үшіншісі – мемлекет заңдарын құру.
Мәдина халқының этникалық әрі діни сенім
ерекшеліктерін ескере отырып, бейбіт әрі ортақ өмір
сүруді қалыптастыру маңызды еді, өйткені ол кез-
де Мәдинаның халқы он мың шамасында болатын.
Олардың мың бес жүздейі мұсылмандар, төрт мыңға
304
Фатхүл Бари 7/191.