45 / 400
45
Әбу Ханифаның өмірі мен шығармашылығы
ерекшеленетін. Басқа достары қателесіп, жаңылысып
жатса, ол естігендерін санасына құйып алатын.
Сондықтан, ұстазы оны дәріс алқасының ең алдында
өзімен бір қатарға отырғызатын, басқаларына мұндай
сый-құрмет көрсетпейтін
81
.
Хаммад шәкіртін жан-жақты тәрбиелеп әрі оның
біліміне көңілі толып: «Мендегі барлық нәрсені бойыңа
толықтай сіңіріп, бұлақтың көзін суалттың»
82
деген-ді.
Тағы бірде шәкіртінің ілімге деген терең ықыласына
сүйсініп: «Мен жарықтың күндізге дос болып,
қараңғыны нұрға бөлегеніндей ілімнің Нұғманға жан
жолдас екеніне толық көз жеткіздім»
83
деген-ді.
Өзін жақсы көрген ұстазын Әбу Ханифа да қатты
жақсы көріп, оны мақтан тұтатын. Бірде ол былай
дейді: «Мен Хаммадқа кенеше жармастым. Менің
оған жармасқанымдай ұстазына басыбайлы байланған
ешкімді көрмедім. Оны сауалдардың астына алатыным
соншалық, кейде ол шыдай алмай: «Әй, Әбу Ханифа,
миым ашып, кеудем қысылып кетті» дейтін»
84
. Өйткені,
ол өзінің ұстазының сахабалардың көзқарастары мен
ілімін бойына жинаған дария екенін жақсы білетін. Өз
кезегінде ұстазы Хаммад та білімге құштарлығының
арқасында ұстазының бойындағы бар білімін барын-
ша қалдырмай қақтап, сарқып алмайынша көңілі
көншімейтін.
Әбу Ханифа ұстазын жақсы көргені соншалық,
ұстазы бақилық боп кеткеннен кейін де ұмытпай,
әрдайым дұға тілеп отыратын. Бір сөзінде ол:
«Хаммад қайтыс болғалы бері әр намаздан кейін ата-
81
Бағдади,
Тарих
, 13-т., 333-б.; Мекки,
Манақиб
, 51-б.
82
А. Әмин,
Духаул-ислам,
Каир, 1964, 2-т., 182-б.
83
Сәймиәри, 9-б.
84
А. Әмин, 2-т. 182-б.