123 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
Құран қиямет күні туралы (ُ
� �
�� �
��َ
أ
) (
әс-Саххатү
) және ُ
� �
�� �
��
أ
(
әт-таммәтү
)сипаттарынқолданады.
Әс-Саххатү
сөзі,
сондайбірсөз,ауырлығынанжәнедыбысыныңқаттылығынан
бейне бір құлақтың жарғағыжарылады. Құлақтың жарғағын
жарып, сол қатты айқайды (
әс-Саххату
) жаңғыртады. Ал‚
Әт-Таммәтү
сөзі болса, гуілдеген, шуылдаған бір сөз. Шу-
ылдап, жойып жатқан сияқты ойлап қаласың. Әр нәрсені
жойған топан су сияқты. Ал енді бұл сөздерді Тәкуир 18 َ
��
�َ�َ�
إذا
�ْ� �
��
وَا
аят кәримәсіндегі (ْ
��
�َ�َ�
) (тәнәффәсә) деген
тәтті әрі әдемі сөзінің қасына қойшы! Сонда ол сөздердің ор-
нында таңдалдырған иғжазды және осы сөздерді қолданған
тақырыптардың суреттерін бейнелеудегі мұғжизаны көресің.
Сөздердің әуенімен бейнеленген сәйкестіктің басқа бір түрі
Нас сүресінде:ِ
�َ�ِ
سِ. إ
� �
��
ِا
�ِ�َ� .ِ
س
� �
��
َب ِّا
�ِ�ُ
ذ
�ُ�َ
ْأ
�ُ� .ِ��ِ� �
��
ِا
��� �
��
ِا
�
ِا
�ْ�ِ�ِ
ُور
�ُ� ��ُ
ِس
�ْ�َ�ُ�
ِي
��
�َ
سِ. ا
�
�َ�ْ��
َاس ِا
�ْ�َ�ْ�
ِّ ا
�َ�ْ �ِ� .ِ
س
� �
��
ِا
س
� �
��
ِو َا
� �
�ِْ��
َا
�ِ� .ِ
س
� �
��
ا
Ал неді бұларды бірінің артынан бірін қатарымен жыл-
дам оқышы! Демек‚ дыбыстың сүренің ауанына үйлесіп, нақ
бір «уәсуәсә: сыбырдың естіріліп жатқанын көресі».
11
3) МАҒЫНА МЕН СӨЗДІҢ ТЕҢДІГІ
Құранның сөздері артық та емес, кем де емес, мағынаны
толықтай іске асыратын бейнеде. Бастынемесе толықтырушы
элементтің кем болмағанындай, артықтық тажоқ. Бұл іс оңай
көрінсе де Құраннан басқаларында мұндай нәрсе кездеспей-
ді. Өте шебер жазушы да «жеткілікті мағына» үшін «жеткі-
лікті сөз» мақсаттарының арасында «екі әйелдің арасындағы
ер сияқты». Біреуіне сүйенген сайын екіншісін ашулан-
дырады. Қысқа және нақты айту - мағынаға қайшы келіп
11
С. Кутуб, Құранда әдеби жанр, 139-141 беттер.
125