164 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
мұғжизалардың маңыздысы – сол түрлерден болған. Соңғы
Пайғамбардың (с.а.у.) алғашқы тыңдаушылары да шешен-
дікте тым дамығандықтан оның басты мұғжизасы баян ая-
сында болған.
Мінеки‚ мамандықтарының аясына кіргендігі үшін жа-
рысу сезіміне толы «Құранға ұқсасын келтіру» ісінде, әрі
Құран абыройына тиіссе де көкіректі болғандарымен ұқсасын
келтіре алмағандықтарынан Құранның иғжазы күн сияқты
жарқырап шыққан.
Екінші жол:
Сөздердің қадірін білуде шебер мамандық
иесі дос және дұшпан ретінде аятқа-аят, сөзбе-сөз Құранды
тексергеннен кейін ондағы қасиеттердің адамның сөзінде
болмайтындығын мойындаған.
Үшінші жол:
Уахидың алғашқы тыңдаушылары болған
арабтар Хазіреті Пайғамбардың (с.а.у.) идеясын сөзбен
қайтаруға көп қажеттіліктері бар еді. Құран оларға: «Иман
етпесеңдер лағынетсіңдер, жәһәннамға кіресіңдер. Сен-
дер жасайтын мына үш нәрсенің бірі: Не иман етесіңдер,
не соғысасыңдар немесе жандарың мен малдарың қатерде,
соғысқа дайын болыңдар!» - дегендей еді.
5
Исламға кіргеннен кейін дүниені басқарған ол ақылды
адамдар ең оңайы және ең күштісі болған қаламмен жау-
ап беру жолын таңдап, ақындары бірнеше сөзбен қарсылық
берсе Құран өз дауынан бас тартатын еді. Өздері де заттық
және рухани қауіптен құтылатын еді. Алайда‚ шайқас се-
кілді қорқынышты және ұзақ жолды таңдады. Демек,
қаламмен жауап беру мүмкін болмағандықтан қылышпен
шайқасқа кірісті.
Құранның ұқсасын жасау үшін дұшпандардың әуесі
болғаны секілді еліктеу үшін достарының да талпыны-
5
Б. Сайд Нұрси, «Сөздер», 384-385 беттер; Ишарат, 106-107 беттер.
166