42 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
Мына ерекшеліктері бар сүрелер болса, мәдәни:
1) Жиһадқа рұқсат берген немесе жиһадты‚ не‚ жиһад
үкімдерін ашық баяндаған сүрелер.
2) Шариғаттық хад пен жазаларды, мирас үлестерін,
қоғамдық және мәдени заңдарды, мемлекеттер мен
халықаралық құқыққа тән кейбір үкімдерді қамтыған
сүрелер.
3) Мүнәфықтар туралы баяндаған барлық бөлімдер
(Анкәбут сүресі мекки болса да, бас жағындағы мүнәфықтар-
ды бейнелеген 11 аят мәдәни).
4) Әһли кітаппен талас-тартыс және оларды жолдан
шығуларынан қайтуға шақырған сүрелер
(Бақара, Әли Имран,
Ниса, Мәйдә, Тәубе, Бәйинә)
.
Мәдәни сүрелердің әр уақыт емес, бірақ көбіне ие болған
сипаттары мыналар:
1) Сүре мен аяттар заң шығару бұйрықтарын ұйғарған,
тыныш және рахат тәсілге ие. Сондықтан аяттар мен сүрелер
мүлдем ұзын. Профессор Мәһди Базерган
«Сейри Тахаввул-и
Құр’ан»
деп аталатын қазіргі математикалық және статис-
тикалық тәсілдерді қамтыған шығармасында орташа есеппен
аят ұзындығын үздіксіз қысқасынан ұзынына қарай биікте-
летін бір ирек сызғандығын дәлелдеген.
2) Діни ақиқаттарға тиісті егжей-тегжейлі дәлелдерді
қамтиды.
Меккеде Исламға шақыру ісі күшті қарсылыққа және
азапқа душар болғандықтан, мүшриктерді батылдықпен
қабылдамау, мүминдерді болса жұбататын аяттардың жібе-
рілуі түсінікті жәйт. Мәдинада адамдардың үш тобы бар еді:
Мүминдер, мүнәфықтар және яһудилер. Құран Әһли Кітап-
ты ортақ сөзге яғни тәухидқа
(Әли-Имран, 64)
, Тәурат секілді
Құранды да қабылдауға шақырды. Мүнәфықтардың ішкі
44