67 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
Бұл қырағат имамдары тек өз қырағаттарының дұрыс
екендігін пайымдап, халықты оған шақырмайтын. Қайта
басқа қырағаттардың да тұрақты болғандығына сеніп, бірақ
өзі риуаят еткен қырағаттың қызметіне бар өмірін арнаған.
Бір сөз немесе аяттың Құраннан болғанының белгіленуі
үшінқырағатыныңнегізініңмүтәуатирболуыкерек.Онқырағат
(қырағат-ы ашәра) бұл шартқа ие болып, олармен тилауәт және
құлшылық сахих болады. Бірақ ерекшеліктері мен қолданылуы
сахих болғанымен, мүтәуатир болуы шарт емес. Мысалы, кей-
бір мәдтардың орындалуында тул, тауассут немесе каср (ұзын,
орта және қысқа оқу) түрлерінің болуы сияқты.
Шаз Қырағаттар
Жоғарыдаайтылғанүшшарттықамтығанқырағаттардың
тізбегіне және бастауына қарамай-ақ шаз болғандығына
үкім беріледі. Шаз қырағаттарымен тилауәт та‚ құлшылық
та жасалмайды. Бірақ ахад хадистағы сыххат шартына жат-
са, хадис дәрежесінде саналып, одан үкімдер шығара алады.
39
Сірә шаз қырағаттарының көбісі мынадан бастау алады:
Сахабалардың кейбіреулері жабық жерлерді түсіндіру
үшін, меншікті нұсқаларына тәпсірлеуге қысқа белгілер
қойған болатын. Өйткені бұларды мәтінге араластырмауға
өздеріне сенімді еді. Мысалы: Ибн Мәсғуд ант кәффәраты ту-
ралыМәйдә 89 аят кәримәның ٍ
م
� �
�
ِأ
�َ��َ�ُ
م
�َ�ِ�َ�
соңына ٍ
ت
�َ�ِ��َ�َ�ُ�
«арты-артынан» сөзімен түсінік беретін.
40
Ханафи мәзһәбі
бұл шаз қырағатты үкім беруде дәлел ретінде қабылдап, бұл
оразаның бірінен кейін бірін үш күн түрінде тұту керектігін
білдіргенде, Шафиғи шаз қырағатын дәлел ретінде санамай,
69
39
Сол туынды, 106 - бет.
40
Суюти, «Итқан», І, 77.