68 / 212
“Хикмет”
баспа үйі
бұл оразаның бөліне алатындығын айтады. Бақара сүресі 238
аят кәримәда
�َ�ْ�ُ�ْ�
ة ِا
�َ� �
��
ات ِو َا
�َ� �
��
ا
��َ�
ا
�ُ�ِ��َ�
«(Бес)
Намазды, өте-мөте орта намазды (екінті намазын) жалғасты
өтеп тұрыңдар» сөзінде,
�َ�ْ�ُ�ْ�
ة ِا
�َ� �
��
و َا
дан кейін шаз ре-
тінде риуаят етілген
�ْ�َ�ْ�
َة ِا
�َ�
و
сөзінің жалғануы «орта
намазды» дегендегі мақсаттың екінті намаз екендігіне дәлел
саналған.
Кейінгі дәуірлердегі кейбір адамдар бұл мұсхафтарда
көргендерін тұрақты қырағат деп ойлаған. Ибнул Әнбари
(ө. 328/940) секілді кісілер бұлардың бұрыннан бері қырағат
емес, мағынасын түсіндіретін белгілер болғандығын айтқан.
Өйткені, «пәленше деген ұстаздың мұсхафында табылып,
басқаларында табылмауы, бұл қосымшаның тәпсірден
туындағандығын білдіреді». Хазіреті Османның әміріне
қарамастан, басқа мұсхафтардағы санаулы жерлердегі
түрлі қырағаттар мұсхаф иелерінің ұрпақтары тарапынан
сақталған нұсқаларынан жинақталып, нәтижеде мағыналас
болғандықтары байқалған. Ибн Әбу Дәуіттің (ө. 316/229)
бұл айырмашылықтарды қамтыған
«Китабүл-Мәсахиф»
еңбегін бастырып және бұл тақырыпта
«Мaterіals for the
Hіstory of the Text of the Qur’an»
кітабын жазған А. Жеф-
фери осы айырмашылықтарды тізімдеп шығарған. Көбінесе
тәпсірлейтін белгі болғандықтарыанықталған бұл қырағаттар
мағынаныөзгертпейтінмағы-налас сөздерден басқа ешнәрсені
қамтымайды.
Кейбір мұсылман еместер
жеті әріп
және қырағат мәселе-
сін сылтау етіп Інжілдер сияқты Құранның да бөлек-бөлек
мәтіндері болып, Хазіреті Османның мұсхафынан басқалары
жойылған дегенді алға тартады. Алайда Інжілдер Хазіреті
Иса жайында түрлі кісілер тарапынан жазылған өмірбаян
мен естеліктер болса, Құранның тек Пайғамбарымыз (с.а.у.)
70