36 / 112
36
Құрбан шалу (хикметтері мен үкімдері)
уәжіп. Ал егер де тұрғын біреу құрбан айттың алғашқы
уақытында сапарға шығып кетсе, одан құрбан шалу
уәжіптігі түседі
57
.
Ханафи мәзһабынан басқа үш мәзһабта жолаушы-
ның құрбан шалуы – сүннет. Сондай-ақ жолаушының
жеке өзі немесе тұрғындармен бірігіп құрбан шалуына
рұқсат бар. Өйткені қазіргі таңда жолаушыға жағдай
жасалғандықтан, бұрынғыдай аса қиындық туындамау-
да
58
. Құрбан айтқа берілген демалыс күндерінде жақын
туыстарын аралауға сапарға шыққандар мұндай сауап-
ты істен құр қалмау үшін құрбан шала алады. Өздері
шалуға мүмкіндік таппаса, өкіл тағайындап құрбан
шалдырады немесе жолаушылап барған жерде шалады.
4. Балиғат жасына толып, ақыл-есі
сау болуы
Балиғатқа толмаған, ақыл-есі кем адамдардың
құрбан шалуы міндетті емес.
Ханафи мәзһабында балиғатқа толмаған бала мен
ақыл- есінен адасқан кісіге тиесілі малдан құрбан шалу
жайлы екі түрлі көзқарас бар. Әбу Ханифа мен Әбу
Юсуф құрбан шалушының балиғатқа толуы мен ақыл-
есі сау болуы шарт емес, бұлардың нисап көлеміндегі
байлықтарынан құрбан шалынуы керек деген. Ал Имам
Мұхаммед бұлардың байлығынан құрбан шалу дұрыс
еместігін айтып, құрбан міндеттелу үшін адамның
ақыл-есі сау, балиғатқа толған болуы керектігін алға
тартқан
59
. Кейінгі фиқһ ғалымдары: балиғатқа толмаған
бала мен ақыл-есінен адасқан кісінің малынан құрбан
57
Бадаиғ уа санайғ, Китабу тадхия, 4/495
58
У. Зуһайли, әл-Фиқһул ислами уа адиллатуһу, 3/603
59
У. Зуһайли, әл-Фиқһул ислами уа адиллатуһу, 3/604